เป็นภาวะการมองเห็นที่ดวงตาเคลื่อนไหวแบบสั่นไปมา และไม่สามารถควบคุมได้ การเคลื่อนไหวเหล่านี้มักส่งผลให้การมองเห็นและการรับรู้เชิงลึกลดลงและอาจส่งผลต่อความสมดุลและการประสานงาน การเคลื่อนไหวอาจเป็นแบบ ซ้ายไปขวา หรือ บนลงล่าง
เป็นผลให้ดวงตาทั้งสองข้างไม่สามารถมองวัตถุได้อย่างสม่ำเสมอ ผู้ที่เป็นโรคอาจพยักหน้าและหันศีรษะในตำแหน่งที่ผิดปกติเพื่อชดเชย โดยทั่วไปเป็นอาการของตาหรือปัญหาทางการแพทย์อื่น ความเหนื่อยล้าและความเครียดอาจทำให้แย่ลง มักไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด
แบ่งได้เป็นสามกลุ่ม
- เด็กทารก ส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นเมื่ออายุ 2 ถึง 3 เดือน ตามักจะเคลื่อนไหวในแนวนอนแกว่ง มักเกี่ยวข้องกับเงื่อนไขอื่นๆ เช่น Albinism หรือภาวะเผือก การมีสีม่านตาอ่อนกว่าปกติแต่กำเนิด (ส่วนที่เป็นสีของดวงตา) เส้นประสาทตาที่พัฒนาอย่างผิดปกติและต้อกระจกแต่กำเนิด
- Spasmus nutans มักเกิดขึ้นระหว่าง 6 เดือนถึง 3 ปีและจะดีขึ้นเองระหว่าง 2 ถึง 8 ปี เด็กที่มีอาการในรูปแบบนี้มักจะพยักหน้าและเอียงศีรษะ ดวงตาของเด็กอาจเคลื่อนไปในทิศทางใดก็ได้ มักไม่ต้องการการรักษา
- เกิดขึ้นภายหลัง พัฒนาภายหลังในวัยเด็กหรือวัยผู้ใหญ่ มักไม่ทราบสาเหตุ แต่อาจเกิดจากระบบประสาทส่วนกลางและความเป็นพิษของแอลกอฮอล์ และยา
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง
มักเกิดจากปัญหาทางระบบประสาทที่เกิดตั้งแต่แรกเกิด หรือเกิดในเด็กปฐมวัย อาการซึ่งเกิดขึ้นภายหลังในอาจเป็นอาการของภาวะหรือโรคอื่น เช่นโรคหลอดเลือดสมอง เส้นโลหิตตีบหลายเส้นหรือ การบาดเจ็บ
สาเหตุอื่นๆ
- ขาดการพัฒนาการควบคุมการเคลื่อนไหวของดวงตาในช่วงเด็ก
- Albinism คนเผือก
- high refractive error สายตาสั้นมาก หรือสายตาเอียง
- Congenital cataracts ต้อกระจกแต่กำเนิด
- การอักเสบของหูชั้นใน
- ยา เช่นยาต้านโรคลมชัก
- โรคระบบประสาทส่วนกลาง
อาการ
- การเคลื่อนไหวของดวงตาแบบสั่นไปมา
- ตาสั่นแบบเป็น ตาข้างเดียว หรือทั้งสองข้าง
- วัตถุอาจดูพร่ามัวและสั่น
- ปัญหาการมองเห็นในเวลากลางคืนหรือตามีความไวต่อแสง
- มีปัญหาเกี่ยวกับความสมดุลและเวียนศีรษะ
การวินิจฉัยโรค
Nystagmus สามารถวินิจฉัยได้โดยการตรวจ การทดสอบโดยเน้นเป็นพิเศษเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวของดวงตาอาจรวมถึง
- ประวัติผู้ป่วยเพื่อตรวจสอบอาการ ที่ผู้ป่วยกําลังเป็นอยู่ และปัญหาสุขภาพทั่วไป ยาที่นํามาใช้ หรือปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อมที่อาจทําให้เกิดอาการ
- Visual acuity เพื่อประเมินขอบเขตการมองเห็นที่อาจได้รับผลกระทบ
- refractive error สายตาสั้น สายตายาว หรือสายตาเอียง
- ทดสอบว่าดวงตาโฟกัส เคลื่อนไหว และทํางานร่วมกันอย่างไร เพื่อให้ได้ภาพที่ชัดเจน และเห็นเป็นภาพเดียว เปลี่ยนโฟกัส เคลื่อนไหวและทํางานอย่างมีประสิทธิภาพหรือไม่
การทดสอบนี้จะทำให้พบปัญหาที่มีผลต่อการควบคุมการเคลื่อนไหวของดวงตาหรือ ปัญหาที่ทําให้ยากที่จะใช้ตาสองข้างทำงานประสานกัน
เนื่องจาก nystagmus มักเป็นผลมาจากปัญหาสุขภาพพื้นฐานอื่นๆ แพทย์ หรือ ทัศนมาตร อาจแนะนําผู้ป่วยไปหาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์ด้านอื่นๆสําหรับการทดสอบเพิ่มเติม การใช้ข้อมูลที่ได้จากการทดสอบโดยแพทย์หรือ ทัศนมาตร สามารถระบุได้ว่าผู้ป่วยมี nystagmus และให้คําแนะนําเกี่ยวกับตัวเลือกการรักษาหรือ การทดสอบอื่น ๆ อาจรวมถึงการตรวจหู การตรวจระบบประสาท หรือ MRI
การรักษา
ในขณะที่แว่นตา และคอนแทคเลนส์อาจแก้ไขได้ไม่ดี ก็สามารถช่วยการมองเห็นของคนไข้ได้ เช่น การใช้ตัวหนังสือขนาดใหญ่ อุปกรณ์ขยาย แว่นขยาย และการเพิ่มแสงก็ช่วยได้เช่นกัน nystagmus บางประเภทอาจอาการดีขึ้นในวัยเด็ก ไม่ค่อยมีการผ่าตัดเพื่อเปลี่ยนตำแหน่งของกล้ามเนื้อที่ขยับดวงตา แม้ว่าการผ่าตัดนี้จะไม่สามารถรักษาอาการได้แต่ก็อาจลดการที่ต้องหันศีรษะเพื่อชดเชยการมองเห็น หากปัญหาสุขภาพอื่นที่ทำให้เกิด nystagmus แพทย์หรือทัศนมาตร ต้องส่งต่อแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญอื่นๆ เพื่อรักษาต่อไป
การป้องกัน
Nystagmus สามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรมและ เป็นมาแต่กำเนิดได้ แต่ก็อาจเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงอาการป่วยอื่นๆ ขอแนะนำให้ทำการตรวจวัดสายตาโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้าน หรือทัศนมาตรเพื่อหาสาเหตุและแนวทางการรักษา
อ้างอิงและแปลจาก
รูปจาก
https://en.wikipedia.org/wiki/Nystagmus#/media/File:Rapid_horizontal_congenital_nystagmus.gif
อ่าแล้วได้ความรู้ เยี่ยมมากจริงๆ