ตากระตุกคืออะไร
อาการกระตุกของตาเป็นอาการกระตุกของกล้ามเนื้อตา เปลือกตา หรือการเคลื่อนไหวที่คุณไม่สามารถควบคุมได้ แพทย์อาจเรียกมันว่า blepharospasm มีแนวโน้มที่จะเกิดขึ้นที่เปลือกตาบน
ประเภทของตากระตุก
การกระตุกของตามีอยู่สามประเภทที่พบบ่อย
- การกระตุกของเปลือกตาเล็กน้อยมักเชื่อมโยงกับสิ่งต่างๆ ในชีวิตประจำวัน เช่น ความเหนื่อยล้า ความเครียด หรือคาเฟอีน คุณอาจมีอาการนี้เนื่องจากผิวของดวงตา (cornea หรือ กระจกตา) หรือเยื่อที่เรียงตามเปลือกตา (conjunctiva หรือ เยื่อบุตา) ระคายเคือง
- blepharospasm มักจะเป็นในช่วงกลางถึงปลายวัยในผู้ใหญ่และจะแย่ลงเมื่อเวลาผ่านไป ในแต่ละปีมีเพียง 2,000 คนเท่านั้นที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคนี้ในสหรัฐอเมริกา ผู้หญิงมีโอกาสเป็นมากกว่าผู้ชายถึง 2 เท่า ไม่ใช่อาการที่ร้ายแรง แต่กรณีที่ร้ายแรงกว่านั้นอาจรบกวนชีวิตประจำวันได้ เริ่มด้วยการกระพริบตาไม่หยุดหรือระคายเคืองตา ถ้าอาการแย่ลง ตาอาจไวต่อแสงมากขึ้น มองเห็นไม่ชัด และใบหน้ากระตุก อาการกระตุกอาจรุนแรงจนเปลือกตาปิดอยู่หลายชั่วโมง
- อาการกระตุกแบบ hemifacial หายากยิ่งกว่า มันเกี่ยวข้องกับกล้ามเนื้อรอบปากและเปลือกตาของคุณ ซึ่งแตกต่างจากสองประเภทที่กล่าวมา มักจะส่งผลกระทบต่อใบหน้าเพียงด้านเดียว สาเหตุส่วนใหญ่มักเกิดจากหลอดเลือดแดงกดทับเส้นประสาทใบหน้า
สาเหตุของอาการตากระตุก
เปลือกตาอาจกระตุกเนื่องจากมีสัญญาณผิดปกติในสมอง หรือกล้ามเนื้อใบหน้า สิ่งที่สามารถกระตุ้นได้ทุกวันได้แก่
- ความเหนื่อยล้า
- ความเครียด
- คาเฟอีน
- แอลกอฮอล์
- สูบบุหรี่
- ความไวต่อแสง
- ยาบางชนิด โดยเฉพาะยารักษาโรคจิตและโรคลมชัก
บางโรคเจอได้ยาก แต่ความผิดปกติของสมองและระบบประสาทบางอย่างอาจทำให้เปลือกตากระตุกได้ ซึ่งรวมถึง
- โรคพาร์กินสัน
- สมองเสียหาย
- เส้นโลหิตตีบหลายเส้น
- Bell’s palsy
- ทูเร็ตต์ ซินโดรม (Tourette’s syndrome)
- ดีสโทเนีย (Dystonia)
อาการแทรกซ้อนของตากระตุก
บางคนอาจมีอาการตากระตุกได้ทั้งวัน อาจดำเนินต่อไปเป็นวัน สัปดาห์หรือเดือน สิ่งเหล่านี้อาจทำให้เสียสมาธิและส่งผลต่อคุณภาพชีวิต
หากอาการกระตุกไม่หายไป อาจขยิบตาหรือหรี่ตาตลอดเวลาและมีปัญหาในการมองเห็น
พบแพทย์หาก
- อาการกระตุกนานกว่า 1 สัปดาห์
- เปลือกตาปิดสนิท
- อาการกระตุกเกี่ยวข้องกับกล้ามเนื้อใบหน้าอื่นๆ
- มีอาการตาแดง บวม
- เปลือกตาบนหย่อนคล้อย
หากแพทย์สงสัยว่ามีปัญหาเกี่ยวกับสมองหรือเส้นประสาท แพทย์จะตรวจหาสัญญาณทั่วไปอื่นๆ ของอาการนี้ หรืออาจแนะนำให้รู้จักกับผู้เชี่ยวชาญ เช่น นักประสาทวิทยา
การรักษาตากระตุก
อาการกระตุกเล็กน้อยส่วนใหญ่จะหายไปเอง การพักผ่อนให้เพียงพอและลดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ บุหรี่ และคาเฟอีนอาจช่วยได้ หากตาแห้งหรือตาระคายเคือง ให้ลองใช้น้ำตาเทียม
การรักษาที่พบบ่อยที่สุดคือโบทูลินั่มทอกซิน (โบท็อกซ์ ไดสปอร์ต เซโอมิน) นอกจากนี้ยังรักษาอาการ hemifacial แพทย์จะฉีดเข้าไปในกล้ามเนื้อตาเล็กน้อยเพื่อบรรเทาอาการกระตุก มีผลเป็นเวลาสองสามเดือน จะต้องทำการรักษามากกว่าหนึ่งวิธี ในกรณีที่ไม่รุนแรง แพทย์อาจแนะนำยา เช่น
- Clonazepam (คลอโนพิน)
- Lorazepam (อาติวาน)
- Trihexyphenidyl hydrochloride (Artane, Trihexane, Tritane)
ยาพวกนี้ใช้บรรเทาได้ในระยะสั้น
การรักษาทางเลือก ได้แก่
- Biofeedback
- Acupuncture (การฝังเข็ม)
- Hypnosis (การสะกดจิต)
- Chiropractic
- Nutrition therapy (โภชนาการบำบัด)
- Tinted glasses (แว่นตาติดฟิล์ม)
การศึกษาทางวิทยาศาสตร์ไม่ได้พิสูจน์ว่าการรักษาเหล่านี้ได้ผลในบางกรณี แพทย์อาจแนะนำให้ทำการผ่าตัด ในขั้นตอนที่เรียกว่า myectomy จะทำการตัดกล้ามเนื้อและเส้นประสาทบางส่วนที่อยู่บริเวณเปลือกตาออก การผ่าตัดยังสามารถลดความดันของหลอดเลือดแดงบนเส้นประสาทใบหน้าที่ทำให้เกิดอาการ hemifacial ผลลัพธ์การรักษาจะคงอยู่ตลอดไป แต่เช่นเดียวกับการผ่าตัดอื่นๆ ก็มีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนได้
ทัศนคติเกี่ยวกับอาการตากระตุก
มุมมองของแต่ละคนขึ้นอยู่กับว่ามีอาการกระตุกแบบใดและอะไรเป็นสาเหตุ การกระตุกเล็กน้อย ไม่เจ็บปวด ไม่เป็นอันตราย มักจะหายไปเอง
Blepharospasm เป็นตลอดชีวิต แต่อาจสังเกตเห็นว่าสามารถป้องกันการกำเริบของอาการได้โดยหลีกเลี่ยงบางสิ่ง เช่น ความเหนื่อยล้าหรือคาเฟอีน
อ้างอิงจาก